Bạn đã bao giờ lo lắng về việc dữ liệu máy tính của mình bị mã hóa và đòi tiền chuộc? Đó chính là ransomware, một mối nguy hiểm đang rình rập người dùng máy tính trên toàn thế giới. Hãy cùng XemTinGame tìm hiểu về ransomware, mức độ nguy hiểm và cách bảo vệ bản thân khỏi mối đe dọa này.
Ransomware là gì?
Định nghĩa Ransomware
Ransomware là một loại mã độc tống tiền, được xem là hình thức tội phạm mạng nguy hiểm, có khả năng gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ thống mạng toàn cầu. Khi xâm nhập vào máy tính, ransomware sẽ mã hóa hoặc khóa dữ liệu, ngăn người dùng truy cập. Để lấy lại quyền truy cập, nạn nhân buộc phải trả tiền chuộc cho hacker.
Alt: Ransomware là một loại mã độc tống tiền, mã hóa dữ liệu và yêu cầu tiền chuộc.
Cơ chế hoạt động của Ransomware
Ransomware hoạt động bằng cách mã hóa các tệp dữ liệu, thay đổi đuôi tệp thành các ký tự lạ, ví dụ: từ .doc thành .docm hoặc .xls thành .cerber. Các đuôi mã hóa liên tục thay đổi, gây khó khăn cho việc xác định. Thông thường, máy tính bị nhiễm ransomware không hiển thị thông báo từ hacker. Nếu một máy tính trong hệ thống bị nhiễm, khả năng cao các máy tính khác cũng sẽ bị tấn công. Để giải mã dữ liệu, nạn nhân phải trả tiền chuộc bằng tiền ảo như Bitcoin.
Cơ chế hoạt độngAlt: Sơ đồ minh họa cơ chế hoạt động của ransomware, từ lúc xâm nhập đến khi mã hóa dữ liệu.
Lịch Sử Phát Triển của Ransomware
Khởi nguồn của Ransomware
Ransomware xuất hiện lần đầu tại Nga vào khoảng năm 2005-2006, với biến thể TROJ_CRYZIP.A. Khi xâm nhập vào máy tính, biến thể Trojan này sẽ mã hóa dữ liệu và yêu cầu người dùng trả 300 USD để nhận được mật khẩu giải mã.
Giai đoạn hình thànhAlt: Biểu đồ thể hiện sự phát triển của ransomware từ những năm đầu xuất hiện.
Quá trình phát triển và lan rộng
Ransomware ngày càng tinh vi, tấn công nhiều loại tệp, bao gồm cả văn bản, bảng tính (.doc, .xls, *.exe,…). Năm 2011, SMS Ransomware xuất hiện, yêu cầu người dùng liên hệ với hacker qua điện thoại để trả tiền chuộc. Một số biến thể khác tấn công vào MBR (Master Boot Record) của hệ điều hành, khiến máy tính không thể khởi động. Từ Nga, ransomware nhanh chóng lan rộng khắp châu Âu, Mỹ, Canada và hiện nay là trên toàn thế giới.
Alt: Biểu đồ cột thể hiện sự gia tăng số lượng các biến thể ransomware theo thời gian.
Alt: Bản đồ thế giới hiển thị các khu vực bị ảnh hưởng bởi ransomware.
Các loại Ransomware
Locker Ransomware
Locker ransomware, hay còn gọi là Non-encrypting ransomware, không mã hóa dữ liệu mà khóa toàn bộ thiết bị, ngăn người dùng truy cập. Màn hình sẽ hiển thị thông báo hướng dẫn cách trả tiền chuộc.
Alt: Hình ảnh minh họa giao diện của locker ransomware, yêu cầu người dùng trả tiền chuộc.
Crypto Ransomware
Crypto ransomware, hay Encrypting Ransomware, là loại phổ biến nhất. Nó mã hóa dữ liệu bằng cách kết nối bí mật với máy chủ của hacker, tạo khóa mã hóa và đổi tên đuôi tệp. Hacker sẽ gửi thông báo đòi tiền chuộc, thường kèm theo thời hạn. Nếu không trả tiền đúng hạn, dữ liệu có thể bị mã hóa phức tạp hơn, gây khó khăn cho việc khôi phục.
Alt: Hình ảnh minh họa quá trình mã hóa dữ liệu của crypto ransomware.
Các chủng Ransomware nguy hiểm
Một số chủng ransomware nguy hiểm nhất hiện nay bao gồm WannaCry, CryptoLocker, Petya, Locky, TeslaCrypt.
Các chủng nguy hiểm nhấtAlt: Biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ phần trăm các chủng ransomware phổ biến và nguy hiểm.
Ransomware vs. Malware thông thường
Sự khác biệt
Ransomware và malware đều cố gắng ẩn mình và phá hoại dữ liệu. Tuy nhiên, ransomware sử dụng cơ chế mã hóa phức tạp, cho phép nó xâm nhập sâu vào dữ liệu và vượt qua các phần mềm diệt virus.
Sự khác biệtAlt: So sánh giữa ransomware và malware thông thường về cách thức hoạt động và mức độ nguy hiểm.
Chiến thuật ẩn mình của Ransomware
Ransomware sử dụng nhiều chiến thuật để ẩn mình, như Detection (dò xét môi trường), Timing (tấn công khi phần mềm diệt virus chưa hoạt động), Communication (liên lạc với máy chủ chỉ huy) và False Operation (giả mạo chương trình hợp pháp).
Phương pháp ẩn mình của ransomwareAlt: Sơ đồ minh họa các chiến thuật ẩn mình của ransomware.
Phòng chống và xử lý Ransomware
Ngăn chặn Ransomware
Để phòng chống ransomware, hãy tránh sử dụng wifi công cộng không rõ nguồn gốc, không click vào đường link lạ hoặc email không rõ địa chỉ, thường xuyên sao lưu dữ liệu, cài đặt phần mềm diệt virus và cập nhật thường xuyên, thay đổi mật khẩu mặc định và thiết lập nhiều lớp bảo vệ cho hệ thống mạng.
Ngăn chặn ransomwareAlt: Infographic hướng dẫn các biện pháp phòng chống ransomware hiệu quả.
Xử lý khi bị nhiễm Ransomware
Nếu bị nhiễm ransomware, hãy cô lập hệ thống bị nhiễm, xác định và xóa ransomware, xóa máy bị nhiễm và khôi phục dữ liệu từ bản sao lưu, sau đó phân tích và giám sát hệ thống.
Nên làm gì khi bị nhiễm Ransomware?Alt: Sơ đồ tư duy hướng dẫn cách xử lý khi máy tính bị nhiễm ransomware.
Một số vụ tấn công Ransomware nổi tiếng
Bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về ransomware, từ định nghĩa, cơ chế hoạt động, lịch sử phát triển đến các biện pháp phòng chống và xử lý. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn bảo vệ dữ liệu của mình an toàn hơn. Hãy chia sẻ bài viết này đến bạn bè và người thân để cùng nhau nâng cao cảnh giác trước mối đe dọa ransomware!
